Konserwacja druków Melanchtona (cz. 2)

Czy można pisać o konserwacji interesująco? Cały czas zastanawiamy się jak w sposób ciekawy i zrozumiały przedstawiać specjalistyczne prace, które wykonujemy, aby przywrócić zabytkom dawny blask. Mamy nadzieję, że teksty opatrzone dużą ilością zdjęć dokumentujących poszczególne etapy konserwacji znacznie ułatwią nam to zadanie.
Wszystkie konserwacje zaczynamy od przygotowania dokumentacji opisowej i fotograficznej stanu zachowania obiektu. Tak też było w przypadku druków Melanchtona.

Książka przed i po konserwacji.

W dokumentacji konserwatorskiej dokładnie opisujemy obiekt poddawany konserwacji, zagadnienia historyczne z nim związane oraz przebieg ewentualnych wcześniejszych konserwacji. W przypadku książki podajemy dane bibliograficzne, opisujemy technikę wykonania, identyfikujemy użyte materiały, opisujemy stan zachowania zabytku oraz co było przyczyną wystąpienia zniszczeń. Ustalamy program prac i później dokładnie opisujemy wszystkie czynności wykonane nad daną książką oraz użyte materiały. Często wcielamy się w detektywa próbując ustalić kto był właścicielem książki zanim trafiła ona do biblioteki, a na przestrzeni dziejów mogło być ich kilku.
Pierwszym etapem prac konserwatorskich nad drukami Melanchtona było oczyszczenie książki z kurzu i powierzchniowych zabrudzeń. Następnie okładkę wraz z wyklejkami oddzielono od papierowego bloku książki.

    Okładka wraz z pergaminowymi wyklejkami oddzielona od książki.

Podczas odłączania wyklejek od drewnianych okładek fragmenty tekstu zostały na okładzinach, dlatego trzeba było starannie je odkleić i wstawić na swoje miejsce.


Następnie blok książki rozdzielono na pojedyncze karty i poddano je kąpieli w ciepłej wodzie. W jej wyniku wypłukano produkty starzeniowe znajdujące się w papierze oraz usunięto zacieki. Ubytki w papierze uzupełniono odpowiednio dobraną kolorystycznie masą papierową, a przedarcia podklejono bibułką japońską.

Karty książki przed i po usunięciu brunatnych zaplamień.

Uzupełnianie ubytków w papierze.

Książka w trakcie zszywania.

Kiedy prace nad blokiem książki zostały zakończone trzeba było zająć się pozostałymi elementami. Zachowaną mosiężną zapinkę oczyszczono i zabezpieczono, natomiast brakującą zrekonstruowano na wzór oryginalnej. Skórzaną oprawę książki oczyszczono, natłuszczono, podklejono przedarcia skóry, a ubytki uzupełniono nową skórą. Pergaminowe wyklejki wymagały nieco bardziej skomplikowanych prac ze względu na specyfikę materiału, z którego zostały wykonane.

Ostatnim zadaniem konserwatorskim było połączenie wszystkich elementów wg oryginalnego schematu i rekonstrukcja skórzanego grzbietu. Na koniec książka została zaopatrzona w specjalnie dla niej przygotowane pudło ochronne.