Czytelnicy bloga z pewnością zauważyli, że stare druki otaczamy szczególną opieką poświęcając im najwięcej uwagi. Zbiory zabytkowe Biblioteki Elbląskiej to jednak również kolekcja czasopism i druków XIX i XX-wiecznych licząca ponad 45 000 woluminów. Z uwagi na odmienną technikę wykonania w obiektach tych musimy zmierzyć się z innymi problemami konserwatorskimi m. in. zagadnieniem tzw. kwaśnego papieru.
Przełom XIX i XX wieku to okres charakteryzujący się wieloma eksperymentami w zakresie produkcji papierniczej, które odbiły się na jakości produkowanych papierów. Rosnące zapotrzebowanie na papier spowodowało intensywne poszukiwania nowych surowców i metod produkcji papieru. Stosowany do tej pory papier czerpany produkowany z włókien lnianych, konopnych czy bawełnianych okazywał się zbyt drogi przy tak dużym zapotrzebowaniu.
Na pogorszenie trwałości papieru w pierwszej kolejności wpłynęło wytwarzanie papierów w środowisku kwaśnym, zapoczątkowane w 1807 r. przez M. F. Illiga. Warunki w jakich powstawał papier powodowały, że posiadał on kwaśny odczyn zanim opuścił papiernię. Obecność substancji kwaśnych w papierze była przyczyną jego przyspieszonej degradacji - papier stawał się kruchy, łamliwy i łatwo ulegał uszkodzeniom mechanicznym.
W 1843 r. zaczęto produkować papier ze ścieru drzewnego. Ze względu na krótkie włókna i dużą zawartość szybko utleniającej się ligniny, papiery z dodatkiem ścieru charakteryzowały się niską wytrzymałością i bardzo szybko ulegały starzeniu . Kwasowa degradacja XIX i XX-wiecznych papierów jest poważnym problemem w wielu bibliotekach i archiwach na całym świecie.
Obecnie w pracowni BE konserwacji poddawany jest rocznik gazety
Elbinger Zeitung und Elbinger Anzigen 1895 r. (nr inw 9951
dostęp online). Gazeta jest ekstremalnie krucha i wymaga niezwykle ostrożnego postępowania. Karty w przeszłości zostały poddane naprawom co znacznie utrudnia prace konserwatorskie. Większość przedarć, pęknięć papieru zostało podklejonych białym papierem na klej syntetyczny. Poza tym, że tekst w tych miejscach jest nieczytelny, naprawy z uwagi na użycie mocnego papieru i kleju, powodowały powstawanie kolejnych zniszczeń.
|
Gazeta Elbinger Zeitung und Elbinger Anzeigen 1895 r. Stan przed konserwacją |
|
Gazeta Elbinger Zeitung und Elbinger Anzeigen 1895 r. Stan przed konserwacją. W przeszłości uszkodzenia papierowych kart zostały podklejone mocnym białym papierem na klej syntetyczny. Każdy konserwator oglądający takie naprawy dostaje od razu palpitacji serca :) |
|
Gazeta Elbinger Zeitung und Elbinger Anzeigen 1895 r. Stan przed konserwacją. Widoczne pęknięcie papieru w narożniku. |
|
Gazeta Elbinger Zeitung und Elbinger Anzeigen 1895 r. Stan przed konserwacją. Widoczne silne zabrudzenie papieru i dawne naprawy. |
|
Gazeta Elbinger Zeitung und Elbinger Anzeigen 1895 r. Stan przed konserwacją. |
Przed podjęciem prac konserwatorskich przeprowadziłam badania składu włóknistego papieru oraz badanie pH papieru. Identyfikacja składu włóknistego potwierdziła, że do wykonania papieru wykorzystano masy celulozowe z drzew iglastych oraz ścier drzewny. Wstępny pomiar odczynu papieru przeprowadziłam przy użyciu elektrody stykowej. Otrzymanie dokładniejszych wyników było możliwe dzięki badaniu pH przeprowadzonym z mikropróbki, metodą zimnego wyciągu przy użyciu mikroelektrody.
OBRAZY MIKROSKOPOWE WŁÓKIEN
powiększenie 20-40 x
|
Masa celulozowa z drewna iglastego (odczynnik Herzberga) |
|
Masa celulozowa z drewna iglastego (odczynnik Herzberga) |
|
Ścier drzewny (odczynnik Herzberga) |
|
Ścier drzewny (odczynnik Herzberga) |
|
Masa celulozowa z drewna iglastego (odczynnik Herzberga) |
|
Ścier drzewny (odczynnik Graff C) |
|
Przygotowania do badania pH papieru metodą stykową. |
|
Kalibracja elektrody przed wykonaniem pomiaru. |
|
Wykonywanie pomiaru. |
|
Ważenie pobranej próbki papieru potrzebnej do przeprowadzenia badania. |
|
Pomiar pH papieru z mikropróbki z wyciągu wodnego na zimno przy użyciu mikroelektrody. |
Brak komentarzy :
Prześlij komentarz