Papier brokatowy, czyli raz jeszcze o zeszytach uczniów

Pisałam już o zeszytach uczniów, ale jak dotąd niewiele uwagi poświęciłam ich formie. Dziś nieco więcej o okładkach zeszytów, które wykonywano z ozdobnych papierów. W XVIII i XIX wieku dostępne były papiery zdobione techniką marmoryzowania, ale także zdobione technikami drukarskimi. O tych pierwszych opowiemy innym razem, a teraz chciałabym wspomnieć o tzw. papierach brokatowych. 

Papiery te przygotowywano w następujący sposób: pomalowany na jednolity kolor papier zagruntowywano rozcieńczonym białkiem jajka, a następnie nakładano płatki złota (lub innego metalu), przykrywano metalową płytą i umieszczano w prasie. Płatki metalu wiązały się trwale z papierowym podłożem, a płyta nadawała papierowi charakterystyczną fakturę.

 

 

 

A tu przykład dwóch papierów odbitych za pomocą tej samej płyty.

Wielobarwne papiery brokatowe przygotowywano nanosząc za pomocą klocków drzeworytniczych poszczególne barwy na papier, gruntując rozcieńczonym białkiem, a następnie nakładając płatki metalu.

 

Papiery te były wykonywane masowo, stąd często zdarzały się niedokładności w sposobie ich wykonania. Na zdjęciach poniżej widać niedokładne dopasowanie barwnego poddruku odbitego z klocków drzeworytniczych i metalowej płyty, za pomocą której wykonywano tłoczenia.

 

Zdobione opisanymi technikami papiery posiadają często przy krawędziach oznaczenia odnoszące się do ich wytwórcy. Papier stanowiący oprawę zeszytu o nr inw. 146 podpisano: Johan Kochel.

Papiery brokatowe mogły być również stosowane jako wyklejki książek.

Na koniec jeszcze jedna ciekawostka. W jednej z książek znalazłyśmy wycięte z ozdobnego papieru zwierzątka.