Na oprawy stosowano pergamin pozysyskiwany ze skóry owczej, koziej, cielęcej czy świńskiej. Zwykle gatunek zwierzęcia da się ustalić po rozkładzie zachowanych mieszków włosowych. Czasem jednak niespodzianie otrzymujemy takie oto wskazówki w postaci resztek włosia (tu - owcy):
Pergamin mógł być różnej grubości i różnej jakości, szlifowany jednostronnie lub obustronnie - od z grubsza jedynie obrobionych, o niewyszlifowanej stronie odmięsnej jak poniżej....
...przez pergaminy z uszkodzeniami naprawianymi przez introligatora...
...aż po delikatne i cienkie pergaminy włoskie czy francuskie.
Z pergaminu tworzono przede wszystkim oprawy miękkie nieusztywnione okładzinami, tzw. libri sine asseribus. Mogły to być zarówno oprawy stanowiące jedynie tymczasową ochronę książek, jak i lekkie i poręczne oprawy docelowe. Ten typ oprawy pergaminowej dominuje w XVI wieku.
Oprawy barwiono na różne, często intensywne kolory.
Popularne były oprawy z tzw. japem, czyli zagięciem chroniącym przednią krawędź bloku książki.
Jeśli zagięcie obejmowało wszystkie trzy krawędzie bloku, oprawy przyjmowały formę "pudełka".
Z pergaminu wykonywano również tzw. oprawy kopertowe.
Pergamin stosowano także do wykonywania opraw usztywnionych tekturowymi okładzinami. W XVII wieku wykształcił się, popularny również w kolejnym stuleciu, typ tzw. oprawy niderlandzkiej, czyli niezdobionej oprawy usztywnionej z białego pergaminu. Oprawy tego typu popularne były w kręgu niderlandzkim i niemieckim.
Nie zawsze jednak oprawy pergaminowe wyzbyte były dekoracji. Poniżej przykłady opraw tłoczonych i złoconych.
Złocenie nie było jedyną techniką dekoracji stosowaną w oprawach pergaminowych. Poniżej rzadki w naszych zbiorach egzemplarz oprawy pergaminowej marmoryzowanej.
Pomijamy tu zupełnie oprawy wykonane z pergaminowej makulatury, o których już pisałyśmy:
Brak komentarzy :
Prześlij komentarz